काठमाडौं । रुसले इन्टरनेसनल स्पेस स्टेसन (आईएसएस) बाट बाहिरिने र अबदेखि नासा र युरोपेली स्पेस एजेन्सी (ईएसए) सँग कुनै सहकार्य नगर्ने घाेषणा गरेकाे छ ।
रुसको स्पेस कार्यक्रम ‘रसकसमस’ का प्रमुख दिमित्री रोगोजिनले रुसी सरकारको स्वामित्वमा रहेको टेलिभिजन (रोसिया २४) मा बोल्दै रुसी सरकारले अब आईएसएसमा कुनै सहकार्य नगर्ने बताएका हुन् ।
यस विषयमा निर्णय पहिले नै भइसकेको र अब कार्यन्वयनमा जाने उनले बताए । कहिलेदेखि रुस आईएसएसबाट बाहिरिदैछ भने उनले निश्चित मिति नभने पनि यस विषयमा निर्णय भइसकेको कुरा स्पष्ट पारेका छन् ।
यद्यपि आईएसएसबाट बाहिरिन एक वर्षको सूचना अविधि दिएर मात्र निस्कनुपर्ने हुदाँ सो नियम भने कार्यान्वयन गरिने उनले बताएका छन् ।
यो विषयलाई थप स्पष्ट गर्दै उनले आफ्नो ट्वीटमा लेखेका छन्, ‘रुसमाथि लगाइएको विभिन्न अवैधानिक प्रतिबन्ध हटाइएपछि भने आईएसएसमा पुनः फर्कने कुरामा सोच्न सकिनेछ ।’
संसारमा यदि रुस र अन्य पश्चिमा देशबीच कतै सहकार्य छ भने त्यो अन्तिरक्ष नै हो । विगत केही दशकमा रुसले धेरै अमेरिकी अन्तरिक्षयात्रीहरूलाई आईएसएसमा पुर्याउने र पृथ्वीमा फर्काउने काम गर्दै आएको थियो ।
यद्यपि यो काम पनि सन् २०२० देखि बन्द भएको थियो । यसको दुई वर्षपछि अमेरिका र रुसबीच २०२२ को फेब्रुअरीदेखि पुनः शेयरिङ फ्लाइट सुचारु गर्ने सहमति भएको थियो ।
तर रुसले युक्रेनमा आक्रमण गरेपछि यो निर्णय कार्यन्वयन हुन सकेन । अर्कोतिर पश्चिमा कम्पनीहरूले रुसमाथि प्रतिबन्ध लगाउन सुरु गर्यो । आफ्नो देशलाई अनावश्यक प्रतिबन्ध लगाइएको भन्दै रुसले आईएसएसबाट बाहिरिने निर्णय गरेको हो ।
यसपछि नासा र ईएसएले रुसबिना आईएसएस सञ्चालन गर्न सक्छन् वा सक्दैनन् भन्ने विषयमा चर्चा सुरु भएको छ । अहिले अमेरिका र रुस मिलेर आईएसएसलाई सञ्चालन गर्दै आएका छन् ।
यसले गर्दा रुसले आईएसएसबाट हात निकाल्दा अमेरिका एक्लैलाई पनि दबाब पर्नेछ ।