काठमाडाैँ । नेपाली सेनाले फाेसिल फ्युल (जीवाश्म इन्धन) बाट सञ्चालन हुने पुराना इन्जिन गाडीहरुलाई विद्युतीय गाडीमा रूपान्तरण गर्न थालेकाे छ ।
वायु प्रदूषण कम गर्ने नेपाल सरकारकाे नीतिलाई सार्थकता दिन नेपाली सेनाले यस्तो काम थालेको ‘इलेक्ट्रोनिक्स एन्ड मेकानिकल इन्जिनियरिङ’ (ईएमई) शाखाका प्राविधिक सहायक रथी गजेन्द्रनाथ कर्माचार्यले बताए ।
उनका अनुसार हालसम्म सेनाले पुराना तीन ओटा गाडीलाई विद्युतीय गाडीमा रूपान्तरण गरेकाे छ । ती सबै गाडीहरुकाे इन्जिन, गेयर बक्स, रेडियटर सबै कुरा झिकिदिएर ब्याट्री, ब्याट्री चार्जर, कन्ट्राेलर, माेटर हालेर विद्युतीय गाडीमा रूपान्तरण गरेकाे ईएमई शाखाका प्राविधिक महासेनानी खुम बहादुर कुँवरले बताए ।
सेनाले सबै भन्दा पहिला मारुती जिप्सी किङ ४१३ माेडेलकाे गाडीलाई विद्युतीय गाडीमा परिवर्तन गरेकाे हाे । यसलाई निर्माण गर्न सेनाकाे आन्तरिक स्राेत सहित कुल ३ लाख ५० हजार रुपैयाँ लगानी लागेकाे छ ।
एक पटककाे फुल चार्जमा ५० देखि ६० किलाेमिटर गुड्ने यस गाडीमा चाइनाबाट ल्याइएकाे लिथेनआयन ब्याट्री जडान गरिएकाे छ ।
यो गाडीलाई ‘स्टाफ भेहिकल’ (सैनिक कर्मचारीका लागि प्रयोगमा ल्याइने सवारी) का रुपमा प्रयाेगमा ल्याइनेछ । याे गाडी गुडीरहेकाे बेला र पार्कमा रहेकाे बेलामा पनि ब्याट्री चार्ज भइरहाेस् भनेर साेलर प्यानल जडान गरिएकाे प्राविधिक महासेनानी कुँवरले जानकारी दिए ।
त्यस्तै अर्काे इन्जिन गाडीबाट विद्युतीय गाडीमा रूपान्तरण गरिएको गाडी ल्याण्ड राेभर जिप हाे । सेनाले यसलाई ‘परेड रिभ्यु भेहिकल’ (सैन्य परेडका क्रममा प्रयोगमा आउने सवारी) का रुपमा प्रयाेग गर्ने छ । एक पटककाे फुल चार्जमा १२० किलाेमिटरसम्म गुड्न सक्ने यो गाडी निर्माण गर्न १३ लाख रुपैयाँ खर्च भएकाे कर्माचार्यले बताए ।
सबै कुरा समान भए पनि जिप्सी र ल्याण्ड राेभरमा ‘टेक्निक’ फरक रहेकाे महासेनानी कुँवरले बताए । जिप्सी गाडीमा माेटर र एक्सल, पछाडीकाे चक्का(ह्विल)मा राखिएकाे र ल्याण्ड राेभर गाडीमा अगाडिबाट ड्राइभ दिइएकाे पनि बताए ।
त्यसैगरी सेनाले २६ सिट भएकाे निसान सिभिलियन बसलाई समेत विद्युतीय गाडीमा रूपान्तरण गरेको छ । यो बस एक पटकको फुल चार्जमा ४० किलाेमिटर गुड्न सक्ने नेपाली सेनाले बताएको छ । जसलाई विद्युतीय गाडीमा रूपान्तरण गर्न ३ लाख ७५ हजार खर्च भएकाे उल्लेख छ ।
यी सबै सवारीहरूलाई ‘राेड रनिङ्ग टेस्ट’ (सडकमा गुडाएर गरिने परिक्षण) गर्दा परियोजना सफल भएकाे प्राविधिक सहायक रथी कर्माचार्यले बताए । यद्यपि यी सवारीलाई बाहिरी सडकमा गुडाउन प्रमाणिकरण गराउन बाँकी छ ।
पुराना इन्जिन गाडीबाट यसरी विद्युतीय गाडीमा रूपान्तरण गरेका सवारीलाई यातायात व्यवस्था विभागका दक्ष इन्जिनियर तथा प्राविधिकबाट प्रमाणित गराउन आवश्यक छ । सरकारले समेत यसबारे स्पष्ट नीतिगत व्यवस्था गरिदिए थप कार्य गर्न सकिने कर्माचार्यले बताए ।
हाल सेनाले माेटर, कन्ट्राेलर, एस्सिलेटर पेडल (समग्रमा कन्भर्जन कीट) र लिथेनआयन ब्याट्री चीनबाट आयात गर्नु परिरहेकाे सहायक रथी कर्माचार्यले बताए । जसका कारण खर्च बढी हुनका साथ २ महिना भन्दा बढी समय लागिरहेकाे पनि उनले बताए ।
सेनाले बनाएकाे यी गाडीहरु राेड रन (सडकमा कुदाउने) काे हिसाबले पूर्ण सुरक्षित भएकाे साथै वातावरण प्रदुषण कम गर्न सहयाेगी हुने पनि उनले बताए ।
तर ठूलाे परिणाममा ब्याट्री डिस्पाेज (नष्ट) गर्दा चैँ पर्याववरणमा समस्या पर्न सक्ने भएकाले यसबारेमा अध्ययन कै क्रममा रहेकाे पनि उनले जानकारी दिए ।