काठमाडौं । एन्ड्रोइड पर्मिसन अर्थात् अनुमति मूल रूपमा तपाईँ आफ्नो डिभाइससँग कसरी अन्तरक्रिया गर्नु हुन्छ, आफ्नो डेटा तथा व्यक्तिगत जानकारी सुरक्षित राख्ने भन्ने कुराको व्यवस्थापनसँग जोडिएको हुन्छ । यस्ता पर्मिसनको बारेमा बुझ्ने कुराले तपाईँको गोपनीयता सुनिश्चित गर्न तथा एपहरूलाई सीमित दायरामा राख्न सघाउँछ ।
के हो एन्ड्रोइड पर्मिसन ?
एन्ड्रोइड पर्मिसनले एपहरूलाई तपाईँको फोनमा रहेका निश्चित फिचर तथा डेटामा पहुँच दिने काम गर्छ । उदाहरणको लागि गुगल म्याप जस्ता नेभिगेसन एपले तपाईँसँग लोकेसन एक्सेस माग्न सक्छन् । फोटो एडिटिङ एपहरूले मिडिया स्टोरेजको पहुँच लिन खोज्छन् । कस्तो प्रकारको डेटामा एपहरूलाई पहुँच दिने भन्ने कुराको सुसूचित निर्णय लिन सकिने गरी पारदर्शिताका लागि यस्ता पर्मिसन तयार पारिएका हुन्छन् ।
एन्ड्रोइड पर्मिसन सामान्यतया प्रोम्टको रूपमा आइरहेका हुन्छन्, जुन तलको तस्विरमा देख्न सक्नु हुन्छ ।
एन्ड्रोइड डिभाइसमा के कस्ता पर्मिसनहरू उपलब्ध छन् ?
एन्ड्रोइडमा रहेका पर्मिसनहरू तिनीहरूले गर्ने कामको आधारमा वर्गीकरण गरिएका छन् । तिनलाई अलग अलग रूपमा विभाजन गरेर बुझौँ ।
बडी सेन्सर
यस्ता सेन्सरहरूले तपाईँको शरीरबारे संवेदनशील स्वास्थ्य सम्बन्धी डेटामा पहुँच बनाउँछन्, जस्तैः मुटुको चाल, अक्सिजन र तपाईँले चालेका पाइला । गुगल फिट र सामसङ हेल्थ जस्ता फिटनेस तथा हेल्थ एपहरूले तपाईँको स्वास्थ्य मनिटर गर्न तथा स्वस्थ र तन्दुरुस्त रहने टिप्स दिन यस्तो पर्मिसन प्रयोग गर्दछन् ।आफूले विश्वास गर्न सक्ने एपहरूलाई मात्र यस किसिमको पर्मिसन माग्ने दिनु होस् ।
क्यालेन्डर
क्यालेन्डर पर्मिसनले एपहरूलाई तपाईँको क्यालेन्डरमा इभेन्ट पढ्ने, तयार पार्ने र परिवर्तन गर्ने अनुमति दिन्छ । शेड्युल तथा समय तालिका बनाउन यस किसिमको पर्मिसन उपयोगी हुने भए पनि यसको आधारमा अपरिचित एपहरूले तपाईँको संवेदनशील व्यक्तिगत जानकारी लिक गराइदिन सक्छन् ।
कल लग
यस किसिमको पर्मिसन पाएका एपहरूले तपाईँको कल हिस्ट्री हेर्न र परिवर्तन गरिदिन सक्छन् । यस किसिमको पर्मिसन खासगरी डायलर एपका लागि आवश्यक हुने भए पनि आफ्नो गोपनीयताका लागि यो पर्मिसन दिँदा सावधानी अपनाउन नभुल्नुहोस् ।
क्यामेरा
यो पर्मिसनले तपाईँको फोनको क्यामेरामा पहुँच दिन्छ । फोटोग्राफी एप, क्यूआर कोड स्क्यानर र भिडिओ कल फिचर भएका सामाजिक सञ्जाल एपहरूका लागि समेत यस्तो पर्मिसन आवश्यक पर्छ । यद्यपि अनधिकृत एपहरूले भने यस्तो पर्मिसनलाई दुरुपयोग गरी थाहै नदिई भिडिओ रेकर्डिङ गर्न सक्छन् ।
कन्ट्याक्ट्स
तपाईँको कन्ट्याक्ट्समा पहुँच पाउने एपहरूले तपाईँको फोन बुक पढ्न, एडिट गर्न र सिंक गर्न सक्छन् । जुन एपहरूलाई यसको जरुरत छैन, त्यस्ता एपलाई कन्ट्याक्ट पर्मिसन नदिनुहोस् । किन कि तपाईँको यस किसिमको जानकारी स्पाम तथा फिशिङका लागि दुरुपयोग हुन सक्छ ।
फाइल्स
यस किसिमको पर्मिसनले एपहरूलाई तपाईँको फोनको फाइल स्टोरेजमा पहुँच पाउने र परिवर्तन गर्ने अनुमति दिन्छ । फाइल म्यानेजर तथा क्लाउड सर्भिसलाई यस्तो पर्मिसन चाहिने भए पनि अरू खाले एपहरूलाई फाइलको पर्मिसन सकेसम्म नदिनु होस् । अन्यथा तपाईँका व्यक्तिगत कागजात तथा विवरण बाहिरिन सक्छन् ।
हेल्थ कनेक्ट
यो पर्मिसनले एपहरूलाई गुगलको हेल्थ कनेक्टसँग जोड्ने काम गर्छ र फिटनेस एपहरूको बीचमा डेटा शेयरिङलाई सम्भव तुल्याउँछ । आफूले विश्वास गरेको एपलाई मात्र यस किसिमको संवेदनशील स्वास्थ्य सम्बन्धी जानकारीको एक्सेस दिनु होस् ।
लोकेसन
एपहरूले तपाईँको यकिन तथा अनुमानित लोकेसन एक्सेस माग्न सक्छन् । गुगल म्याप्स जस्ता नेभिगेसन (म्याप) एप, पठाओ-इनड्राइभ जस्ता राइड शेयरिङ, र वेदर एपहरू यही पर्मिसनमा निर्भर हुने गर्छन् । तर अनावश्यक रूपमा यस खाले पर्मिसन दिँदा तपाईँको गोपनीयता खतरामा पर्न सक्छ ।
माइक्रोफोन
भ्वाइस असिस्टेन्ट तथा रेकर्डिङ जस्ता भ्वाइस इनपुट तथा अन्तरक्रिया आवश्यक पर्ने एपहरूलाई काम गर्न माइक्रोफोनको पर्मिसन चाहिन्छ । यद्यपि मालवेयरहरूले यसको दुरुपयोग गरी तपाईँका सम्पूर्ण कुराकानी सुन्न तथा रेकर्ड गर्न सक्ने जोखिम पनि उत्तिकै हुन सक्छ ।
नियरबाई डिभाइस
ब्लुटुथ तथा नजिकै रहेका अन्य डिभाइसहरू कनेक्ट गर्न यसको प्रयोग हुन्छ । अनावश्यक पेयरिङ तथा डेटा शेयरिङबाट बच्न यसको आवश्यकता नपर्ने एपहरूलाई नियरबाई डिभाइसको पर्मिसन नदिनुहोस् ।
नोटिफिकेसन
यो पर्मिसनले एपहरूलाई पुश नोटिफिकेसन पठाउने अनुमति दिन्छ । रिमाइन्डर तथा अलर्टहरूका लागि यस किसिमको पर्मिसन सहयोगी हुने भए पनि केही एपहरूले स्पाम पठाउने कार्यमा यसको दुरुपयोग गरिदिन सक्छन् ।
फोन
फोन पर्मिसनले एपहरूलाई कल गर्ने तथा त्यसको व्यवस्थापन गर्ने र तपाईँको फोन नम्बर थाहा पाउने अनुमति दिन्छ । सोझो रूपमा फङ्सन कलसँग सम्बन्ध नभएका एपहरूलाई यस किसिमको अनुमति नदिनु होस् । जाली एपहरूले फोन पर्मिसनलाई दुरुपयोग गरी अनधिकृत कल गरिदिन सक्छन् ।
फोटो एन्ड भिडिओ
एपहरूले यो पर्मिसन मार्फत तपाईँको मिडिया लाइब्रेरीमा पहुँच पाउन र एडिट गर्ने अनुमति पाउँछन् । तपाईँका व्यक्तिगत फोटो तथा भिडिओ जथाभाबी रूपमा एपहरूले संकलन तथा दुरुपयोग गर्न सक्ने कुरा प्रति सजग रहनु होस् ।
एसएमएस
यो पर्मिसनले एपहरूलाई तपाईँको फोनबाट मेसेज पढ्ने, पठाउने र डिलिट गर्ने अनुमति दिन्छ । मेसेजिङ एप तथा ओटीपी अटो-फिलका लागि यो पर्मिसन उपयोगी हुने भए पनि यसको दुरुपयोगले तपाईँको सुरक्षा खतरामा पार्न सक्छ ।
एपहरूको पर्मिसन कसरी बन्द गर्ने ?
एप पर्मिसनले तपाईँको एन्ड्रोइड डिभाइसमा हरेका कुन जानकारी तथा फिचरमा एपहरूलाई पहुँच दिने वा नदिने भन्ने कुरा नियन्त्रण गर्ने सुविधा दिन्छ । यदि तपाईँले आफूलाई असहज लाग्ने गरी एपहरूलाई कुनै पर्मिसन दिनु भएको छ भने निम्न तरिकाबाट त्यसलाई बन्द गर्न सक्नु हुन्छ ।
निश्चित एपको पर्मिसन परिवर्तन गर्ने तरिका
यसका लागि आफ्नो एन्ड्रोइड डिभाइसको सेटिङ एप खोल्नु होस् र स्क्रोल डाउन गरी ‘Apps’ मा थिच्नु होस् । अब त्यहाँबाट आफूले पर्मिसन परिवर्तन गर्न चाहेको एप खोज्नु होस् । यदि उक्त एप भेट्नु भएन भने ‘See all apps’ मा जानु होस् र एप पत्ता लगाउनु होस् ।
त्यसमा थिचेर ‘Permissions’ मा दबाउनु भयो भने उक्त एपले प्राप्त गरेका पर्मिसनहरू देख्न सकिन्छ । यति गरिसकेपछि लोकेसन, क्यामेरा, कन्ट्याक्ट्स आदि जस्ता निश्चित पर्मिसनमा ट्याप गर्नुहोस् र आफूले चाहेको अप्सन रोज्नुहोस् । यसका लागि निम्न विकल्पहरू देख्न सक्नु हुनेछ ।
अलाउ (Allow): एपलाई पर्मिसन दिने ।
डन्ट अलाउ (Don’t allow): एपलाई एक्सेस नदिने, चाहे प्रयोग गरिरहेको बेला नै किन नहोस् ।
आस्क एभ्री टाइम (Ask every time): प्रत्येक समय, एपलाई जब जब चाहिन्छ दिने वा नदिने कुराको तय गर्ने ।
अलाउ अन्ली ह्वाइल युजिङ द एप (Allow only while using the app): तपाईँको स्क्रिनमा उक्त एप एक्टिभ रहेको बेला मात्रै पर्मिसन दिने ।
अल द टाइम (All the time): यो लोकेसनका लागि मात्रै हो । यो विकल्प सहितको पर्मिसन दिँदा सम्बन्धित एपले प्रयोगमा नहुँदाको समयमा पनि तपाईँको लोकेसन थाहा पाउन सक्छ ।
प्रकारको आधारमा पर्मिसन परिवर्तन गर्नु होस्
एक एक गरेर एप छान्दै पर्मिसन व्यवस्थापन गर्नुको साटो तपाईँले कुनै निश्चित पर्मिसन लिएका सम्पूर्ण एपहरूको सूची हेर्न पनि सक्नु हुन्छ । यसका लागि सुरुमा ‘Settings’ खोल्नुहोस् र ‘Security and Privacy’, अथवा ‘Privacy’ मा जानु होस् ।
अब ‘Permissions Manager’ मा थिच्नु भयो भने कुन पर्मिसन कुन कुन एपले लिएका छन् भन्ने कुराको सूची नै देख्न सक्नु हुन्छ । यहाँबाट कुनै पनि पर्मिसनमा थिचेर उक्त पर्मिसन लिएका एपहरू फेला पार्न सकिन्छ । त्यसपछि त्यहाँ रहेको कुनै पनि एपमा ट्याप गरेर त्यसको एक्सेस परिवर्तन गर्न सक्नु हुन्छ ।
एप पर्मिसनको व्यवस्थापन किन गर्ने ?
तपाईँको आफ्नो गोपनीयता र सुरक्षाका हिसाबले एपहरूको पर्मिसनमा नजर राख्नु जरुरी हुन्छ । अनावश्यक पर्मिसनले तपाईँको सहमति बिना नै तपाईँको व्यक्तिगत डेटा संकलन गरिन सक्छ । पर्मिसनलाई कम गर्दै लैजाँदा व्यवहारिक हिसाबले अरू पनि फाइदा हुन्छ, जस्तैः ब्याट्री लाइफ सुधार गर्नु र डिभाइसको पर्फर्मेन्स बढाउनु ।
एपहरूको पर्मिसन कस्टमाइज गरेर तपाईँ आफ्नो डेटामाथिको नियन्त्रण कायम राख्न सक्नु हुन्छ । सुरक्षा तथा तपाईँको डिभाइसको प्रभावकारिताका हिसाबले नियमित रूपमा पर्मिसनको समीक्षा गर्नु तथा हेरफेर गर्नु राम्रो बानी मानिन्छ ।